Czym jest samowola budowlana?
Przepisy ustawy prawo budowlane nie zawierają dokładnej definicji samowoli budowlanej. Jednakże należy przyjąć, iż samowolą
budowlaną jest budowa obiektu budowlanego bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Samowolą budowlaną będzie
również prowadzenie budowy pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ do zgłoszenia wykonania robót budowlanych.
Wystarczy zatem samo przystąpienie do prowadzenia robót budowlanych bez pozwolenia, bez zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu
przez właściwy organ administracyjny.
Do samowoli budowlanych dochodzi również bardzo często już w trakcie użytkowania wybudowanego obiektu. Na przykład, właściciele
decydują się na nadbudowę lub rozbudowę obiektu budowlanego (dobudowanie ganku, tarasu lub nawet całego piętra), nie występując o
pozwolenie na budowę. Adaptacja strychu będącego bezpośrednio nad mieszkaniem - jeżeli w konsekwencji dojdzie do powiększenia budynku
o dodatkową kondygnację - również jest traktowana na równie z samowolą budowlaną. Działania takie są niedopuszczalne i są traktowane
jak niezgodne z prawem.

Nie będzie natomiast samowolą budowlaną wstawienie okien połaciowych w dachu – jeżeli nie zmienią się wysokości poddasza w ścianach
kolankowych oraz w kalenicy, oraz jeżeli zostanie dokonane zgłoszenie wykonania remontu.
W każdym przypadku decyzję o tym, czy nastąpiło przekroczenie przepisów prawa budowlanego i czy wybudowany obiekt stanowi samowolę
budowlaną, podejmuje inspektor nadzoru budowlanego.
Jeżeli inspektor nadzoru budowlanego stwierdzi, iż zachodzą podejrzenia, iż mogło dojść do popełnienia samowoli budowlanej - wydaje
postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych. W postanowieniu tym zobowiązuje inwestora do zabezpieczenia placu budowy, oraz nakłada
obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie stosownych dokumentów.
Przedłożenie w wyznaczonym terminie dokumentów, o których mowa powyżej traktuje się jako wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego
i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych, jeżeli budowa nie została ukończona.

Przepisy ustawy prawo budowlane przewidują zasadę, że jeżeli inwestor dopuścił się samowoli budowlanej, to inspektor nadzoru
budowlanego powinien nakazać rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, który jest w budowie albo został już wybudowany bez
wymaganego pozwolenia na budowę.
Ta reguła nie jest jednak bezwzględna i przepisy ustawy przewidują wyjątki od tej zasady. Wcześniej jednak musi być przeprowadzone
postępowanie legalizacyjne.
Zgodnie z art. 48 ust. 2 prawa budowlanego z możliwości zalegalizowania samowoli budowlanej można skorzystać jedynie w sytuacji, gdy
określona budowa:
- jest zgodna z przepisami o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, albo
- jest zgodna z ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku obowiązującego
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- nie może naruszać przepisów - w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub
jego części do stanu zgodnego z prawem.
Spółka pod firmą De Lege Artis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zajmuje się kompleksowo całym procesem związanym z legalizacją
samowoli budowlanej, w tym wraz z wykonaniem stosownych projektów i uzgodnień. Każda sprawa jest inna oraz wymaga różnego zaangażowania
środków oraz czasu – przez co jest wyceniana indywidualnie.